Στον Εξαπλάτανο Πέλλας, τόπο καταγωγής του σπουδαίου ποιητή Μενέλαου Λουντέμη,  έχει καθιερωθεί πολιτιστικό τριήμερο εκδηλώσεων προς τιμήν του.

Στόχος είναι μέσα από την ψυχαγωγία, την διασκέδαση, τον χορό και το τραγούδι, να θυμούνται οι μεγαλύτεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι το μεγαλείο του πνεύματος και της κληρονομιάς του μεγάλου ποιητή από τον Εξαπλάτανο Πέλλας.

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται πάντοτε το πρώτο σαββατοκύριακο μετά τον μεγαλοπρεπή εορτασμό της 15ης Αυγούστου. Αφορούν τριήμερο το οποίο δομείται ως εξής: 1η μέρα:αφιερωμένη στα παιδιά και στην ψυχαγωγία τους με καινοτόμα παιχνίδια και δρώμενα. 2η μέρα: αφιερωμένη στην παράδοση του τόπου μας με χορευτικό πανόραμα παραδοσιακών χορών, πολιτιστικά αφιερώματα και ,φυσικά, εκτενές αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Μενέλαου Λουντέμη. 3η μέρα:μεγάλη συναυλία με σπουδαίους ερμηνευτές, προσιτή σε όλο τον κόσμο χάρη στο ελάχιστο-συμβολικό κόστος της.

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στον πανέμορφο χώρο του προαύλιου του Γυμνασίου-Λυκείου Εξαπλατάνου που φέρει το όνομα του Λογοτέχνη.

Πέρα από τις ετήσιες εκδηλώσεις, όμως, Ο Μορφωτικός Σύλλογος Εξαπλατάνου, δραστηριοποιείται σε κάθε κοινωνικό τομέα  με τα κέρδη που προέρχονται από το πολιτιστικό τριήμερο να διοχετεύονται σε κοινωφελή έργα .

Ο Μενέλαος Λουντέμης ήταν το μοναδικό αγόρι από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου (που με την εγκατάσταση του στην Ελλάδα έγινε Βαλασιάδης) και της Δόμνας Τσουφλίδη. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα σε πολύ νεαρή ηλικία, δημοσιεύοντας ποιητικές συλλογές στην «Αγροτική Ιδέα» της Έδεσσας το 1927 και το 1928, τις οποίες υπέγραφε με το πραγματικό του όνομα (Τάκης Βαλασιάδης).

Γύρω στο 1930 δημοσιεύει ποιήματα και διηγήματα του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Η πρώτη φορά που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο του ήταν το 1934 στο διήγημα «Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια». Τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για τη συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν» το 1938 και με τη Χρυσή Δάφνη Πανευρώπης στο Παρίσι το 1951. Προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι δόθηκε το όνομα του σε δημόσιο κτίριο (Λουντέμειο Μέγαρο). Θεωρείται ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας έπειτα από τον Νίκο Καζαντζάκη.

Στην κατοχή πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση στο πλευρό του ΕΑΜ και διετέλεσε γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων. Κατά τον εμφύλιο συλλαμβάνεται για τα αριστερά του φρονήματα, δικάζεται για εσχάτη προδοσία και καταδικάζεται σε θάνατο – ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ. Αντ’ αυτού, εξορίζεται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη, μαζί με το Θεοδωράκη και τον Ρίτσο.

Το 1958 δικάζεται εκ νέου για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» και απαγορεύεται η κυκλοφορία των βιβλίων του. Μετά τη δίκη εκπατρίζεται στο Βουκουρέστι και χάνει την ελληνική ιθαγένεια από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Στη Ρουμανία συνεχίζει το συγγραφικό του έργο, ως και λίγο μετά τη μεταπολίτευση.

Την περίοδο της αυτοεξορίας ο Λουντέμης πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια, φτάνοντας μέχρι την Κίνα και το Βιετνάμ. Το οδοιπορικό του αυτό το αποτύπωσε το 1966 στο βιβλίο του «Μπατ-Τάι». Το 1976 επανακτά την ελληνική του ιθαγένεια και επιστρέφει στην Ελλάδα. Ένα χρόνο αργότερα, το 1977, πεθαίνει από καρδιακή προσβολή και η σορός του εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα.

Βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κυρίως στις ανατολικές χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία κ.α. Επίσης κάποια απ’ αυτά μεταφράστηκαν στα κινεζικά και στα βιετναμέζικα.

Ο Μενέλαος Λουντέμης άφησε πίσω του πνευματική κληρονομιά περίπου σαράντα πέντε βιβλίων, που τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότερους έλληνες συγγραφείς και μια κόρη, τη Μυρτώ.

Μερικά από τα Έργα του:

Τα πλοία δεν άραξαν

Οι κερασιές θ’ανθίσουν φέτος

Κάτω απ’ τα κάστρα της ελπίδας

και πολλά άλλα.