«Κόλιντα Μπάμπω»… Το έθιμο με τις μεγάλες φωτιές!
Κάθε βράδυ της 23ης Δεκέμβρη στα χωριά της Πέλλας αναβιώνει το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω». Εκεί θα ζήσετε τη μαγεία των Χριστουγέννων. Σε κάθε πλατεία θα βρείτε μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα, που δίνει τον τόνο της γιορτής με έθιμα χιλιετιών να αναβιώνουν. Η ζεστή οικογενειακή ατμόσφαιρα μεταφέρεται παντού.
Κόλιντα μπάμπω” σημαίνει ”Κάλαντα γιαγιά”… συγκεκριμένα η λέξη Κάλαντα (Κόλιντα) προέρχεται από τη λατινική «calenda», που διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ. Πιστεύεται ότι η ιστορία τους προχωρεί πολύ βαθιά στο παρελθόν και συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Έχουν βρεθεί, μάλιστα, αρχαία γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα).
Το έθιμο υπήρχε στην Ελλάδα πριν από τη Ρώμη. Τα παιδιά κρατούσαν ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και άσπρο μαλλί (είναι η δωρική λέξη ειρεσιώνη= έριο = μαλλί), γύριζαν και τραγουδούσαν και τους έδιναν δώρα. Στη συνέχεια το έθιμο καθιερώθηκε και στη Ρώμη.Τα παιδιά της εποχής εκείνης κρατούσαν ομοίωμα καραβιού που παρίστανε τον ερχομό του θεού Διόνυσου. Άλλοτε κρατούσαν κλαδί ελιάς ή δάφνης στο οποίο κρεμούσαν κόκκινες και άσπρες κλωστές. Στις κλωστές έδεναν τις προσφορές των νοικοκύρηδων.
Το τραγούδι της Ειρεσιώνης της εποχής του Ομήρου, το απαντάμε σήμερα με μικρές παραλλαγές στα κάλαντα της Θράκης:
Στο σπίτι ετούτο πού ‘ρθαμε του πλουσιονοικοκύρη
ν’ ανοίξουνε οι πόρτες του να μπει ο πλούτος μέσα
να μπει ο πλούτος κι η χαρά κι η ποθητή ειρήνη
και να γεμίσουν τα σταμνιά μέλι, κρασί και λάδι
κι η σκάφη του ζυμώματος με φουσκωτό ζυμάρι.
Μπάμπω προέρχεται από το βάβω = γιαγιά… αρχαίο ελληνικό ουσιαστικό
Οι κάτοικοι των χωριών συγκεντρώνονται στις πλατείες ανάβοντας μεγάλες φωτιές και φωνάζοντας «κόλιντα μπάμπω». Μια άλλη εκδοχή λέει πως το έθιμο έχει άμεση σχέση με την προφύλαξη από τον Ηρώδη! Φωνάζοντας: ‘σφάζουν γιαγιά’ και να αποτελεί μήνυμα προφύλαξης ταυτόχρονα με τη μεγάλη φωτιά.
Τέλος, μια ακόμα ερμηνεία έχει να κάνει με τον μικρό Ιησού, όπου οι φωτιές φροντίζουν να ζεστάνουν την ατμόσφαιρα περιμένοντας τη γέννηση του.
Τα κάλαντα στη γιαγιά λοιπόν είναι ένα εθιμοτυπικό σε πάρα πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Πολλά είναι και τα χωριά στην Αλμωπία που έχουν την τιμητική τους, όπως το Λουτράκι, η Όρμα, το Λυκόστομο, οι Πρόμαχοι, η Χρύσα κ.α. Εκεί ο επισκέπτης θα βρει κρασί, τοπικούς μεζέδες και φυσικά οικογένειες που μπορεί να νιώσει μέλος τους. Γύρω από τις φωτιές στήνεται γλέντι με χορούς!
